Dla przedsiębiorstw inwestujących w efektywność energetyczną istnieje realna możliwość uzyskania dodatkowego zwrotu z poniesionych nakładów. Mowa o tzw. Białych Certyfikatach, czyli Świadectwach Efektywności Energetycznej. Jeśli zastanawiasz się, jak przebiega procedura ich pozyskiwania i sprzedaży – ten artykuł rozwieje Twoje wątpliwości.

Czym są Białe Certyfikaty?

Białe Certyfikaty to Świadectwa Efektywności Energetycznej wydawane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 22 ustawy o efektywności energetycznej. Stanowią one potwierdzenie planowanej oszczędności energii finalnej, wyrażonej w tonach oleju ekwiwalentnego (toe), gdzie 1 toe odpowiada 11,63 MWh lub 41,868 GJ. Certyfikaty są przyznawane za realizację przedsięwzięć modernizacyjnych, takich jak termomodernizacja, wymiana urządzeń przemysłowych, modernizacja oświetlenia czy odzysk energii w procesach technologicznych, które generują minimalną oszczędność 10 toe rocznie. 

Etapy pozyskiwania Białych Certyfikatów

Pozyskanie Białych Certyfikatów rozpoczyna się od identyfikacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, które spełnia wymogi określone w art. 19 ustawy o efektywności energetycznej. Konieczne jest wykonanie audytu efektywności energetycznej, który określa potencjalne oszczędności energii finalnej oraz parametry techniczne planowanej modernizacji, takie jak współczynniki sprawności urządzeń czy straty energii w procesach. 

Audyty Efektywności Energetycznej wykonuje się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii (Dz. U. poz. 1912), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Klimatu i  Środowiska z  dnia 12 kwietnia 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w  sprawie szczegółowego zakresu i  sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii (Dz. U. poz. 956).

Wniosek o wydanie Świadectwa Efektywności Energetycznej

Wniosek o wydanie świadectwa, zawierający audyt oraz dane techniczno-prawne inwestycji, należy złożyć do URE przed podpisaniem umowy z wykonawcą i rozpoczęciem prac. Prezes URE ma 45 dni na weryfikację wniosku, oceniając m.in. poprawność obliczeń oszczędności energii oraz zgodność z wymogami formalnymi. Warto jednak podkreślić, że 45 dni to tylko granica formalna, w praktyce bowiem, urząd zajmuje się wnioskiem w większości przypadku dopiero po zakończeniu inwestycji i poinformowaniu URE o jej zakończeniu. 

W przypadku pozytywnej decyzji wydawana jest promesa certyfikatu, która potwierdza prawo do świadectwa po realizacji inwestycji. Po złożeniu wniosku do URE przedsiębiorstwo przystępuje do realizacji inwestycji, zgodnie z założeniami audytu. Założenia audytu mogą nieznacznie się różnić, wymaga to wtedy korekty wniosku i audytu. Niedopełnienie tego wymogu lub rozpoczęcie prac przed złożeniem wniosku skutkuje odrzuceniem aplikacji, a w niektórych przypadkach zakazem składania wniosków przez 5 lat. 

Realizacja inwestycji i sprzedaż Białych Certyfikatów

Po zakończeniu inwestycji przedsiębiorstwo musi zweryfikować, czy modernizacja została przeprowadzona zgodnie z założeniami audytu efektywności energetycznego. W przypadku przedsięwzięć generujących oszczędności powyżej 100 toe rocznie wymagany jest audyt powykonawczy, potwierdzający rzeczywiste oszczędności energii. Audyt ten, zgodny z wytycznymi URE, nie może być wykonany przez tego samego audytora, który sporządził audyt wstępny, aby zapewnić obiektywizm.

Po złożeniu zawiadomienia o zakończeniu inwestycji, wraz z audytem powykonawczym (jeśli wymagany), URE weryfikuje, a następnie wydaje i rejestruje świadectwo.

Wartość certyfikatów, wyrażona w PLN/toe, jest zmienna i zależy od popytu, podaży oraz wysokości opłaty zastępczej (w 2025 r. wynosi ok. 2300-2500 PLN/toe). Przedsiębiorstwa zobowiązane, np. sprzedawcy energii, nabywają certyfikaty, aby rozliczyć obowiązek efektywnościowy, co generuje stabilny rynek zbytu.

Inne warunki formalne sprzedaży Białych Certyfikatów

Sprzedaż Białych Certyfikatów na TGE wymaga dopełnienia formalności, takich jak uzyskanie statusu członka Rejestru Świadectw Pochodzenia, a to może trwać kilka miesięcy. Środki uzyskane ze sprzedaży, pokrywające średnio 30% kosztów inwestycji (w niektórych przypadkach nawet 100%), stanowią istotne wsparcie finansowe, a stabilny wzrost wartości certyfikatów (ok. 5% rocznie) czyni je atrakcyjną inwestycją.

Procedura uzyskiwania i sprzedaży Białych Certyfikatów jest złożona, lecz przy odpowiednim przygotowaniu – bardzo opłacalna. Stanowi skuteczne narzędzie finansowania działań na rzecz efektywności energetycznej, zgodne z wymaganiami prawnymi i rynkowymi.